Tăng trưởng ổn định với cấu trúc thị trường linh hoạt

Theo ước tính, năm 2025, thị trường nhập khẩu cá ngừ toàn cầu đạt khoảng 1,75–1,8 triệu tấn, tương ứng giá trị trên 9 tỷ USD. Đây là mức tăng nhẹ so với năm 2024, trong bối cảnh giá cá nguyên liệu duy trì ở mức cao và sức tiêu thụ tại các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản vẫn ổn định. Các quốc gia đứng đầu về nhập khẩu cá ngừ chế biến tiếp tục là Mỹ, Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Anh và Nhật Bản, chiếm hơn 55% tổng lượng nhập khẩu toàn cầu. Trong khi đó, các thị trường mới nổi tại Trung Đông (như Ai Cập, Lebanon,….), Đông Âu (như Litva, Rumani,…) và Bắc Phi (như Lybia,…) đang có những dấu hiệu khởi sắc, chủ yếu nhờ nhu cầu thực phẩm tiện lợi và giá cả phải chăng. Bên cạnh đó, những thay đổi về chính sách thương mại tại Mỹ, biến động về địa chính trị tại khu vực Trung Đông trong năm 2025 dự kiến cũng sẽ tác động đến xu hướng XK sang các thị trường này. Các thị trường mới nổi sẽ được khai thác triệt để.

Sự tăng trưởng dẫn dắt bởi sản phẩm GTGT

Điểm nổi bật của xu hướng thị trường cá ngừ năm 2025 là sự dịch chuyển rõ nét từ cá ngừ đóng hộp truyền thống sang các sản phẩm giá trị gia tăng như loin cá ngừ đông lạnh, loin cá ngừ hút chân không, sashimi-grade hoặc sản phẩm ăn liền tiện lợi. Các chuỗi siêu thị và nhà bán lẻ lớn tại châu Âu, Mỹ và Nhật Bản đang tăng cường tiêu thụ nhóm sản phẩm này nhờ vào thị hiếu tiêu dùng thay đổi và nhận thức về sức khỏe tăng cao. Nhiều nhà nhập khẩu cũng chuyển hướng từ nhập nguyên liệu thô sang đặt hàng theo dạng gia công sâu tại Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Indonesia – giúp tiết kiệm thời gian chế biến và đảm bảo kiểm soát chất lượng tốt hơn.

Nguồn cung chuyển dịch, các nước Đông Nam Á dẫn đầu

Về nguồn cung, châu Á tiếp tục giữ vai trò then chốt. Thái Lan, Philippines, Việt Nam và Indonesia là các nước xuất khẩu chủ lực với khả năng cung ứng đa dạng – từ cá ngừ đông lạnh nguyên con, loins, đến các dòng đóng hộp và chế biến sâu. Đáng chú ý, các nhà cung cấp châu Á đang đứng trước áp lực nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm để đáp ứng các quy định nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận bền vững (MSC, Dolphin Safe…) và an toàn thực phẩm của EU và Mỹ. Bên cạnh đó, sự gia tăng của các nguồn cung từ các nước Nam Mỹ hay Tây Phi – những quốc gia đang nhận được ưu đãi thuế khi xuất khẩu vào EU, như Ecuador, Ghana và Bờ Biển Ngà…, đã làm gia tăng cạnh tranh.

Thách thức vẫn hiện hữu: thuế, biến đổi khí hậu, và IUU

Thị trường năm 2025 cũng đối mặt với nhiều yếu tố rủi ro. Việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, cụ thể tăng thuế NK với một số nhóm sản phẩm cá ngừ đã làm gia tăng chi phí cho nhiều nhà nhập khẩu. Song song với đó, biến đổi khí hậu, sự thay đổi dòng hải lưu, và hiện tượng di cư bất thường của đàn cá ảnh hưởng tới sản lượng khai thác tại nhiều ngư trường truyền thống như Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Ngoài ra, hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) vẫn tiếp tục là điểm nóng toàn cầu. EU, Mỹ hay Nhật Bản đang mở rộng danh sách giám sát IUU, gây sức ép lớn lên các quốc gia xuất khẩu cần cải thiện kiểm soát nghề cá và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế nếu muốn duy trì thị phần. Minh bạch chuỗi cung ứng trở thành chuẩn mực Người tiêu dùng hiện đại – đặc biệt tại châu Âu và Bắc Mỹ – yêu cầu ngày càng cao về tính minh bạch, truy xuất được nguồn gốc sản phẩm. Điều này buộc các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá ngừ phải đầu tư vào công nghệ mã QR, blockchain hoặc hệ thống truy vết thời gian thực từ tàu đánh bắt – nhà máy – đến siêu thị. Ngoài ra, các doanh nghiệp lớn đang ưu tiên hợp tác với các đội tàu được chứng nhận không dùng thiết bị dẫn dụ cá (FAD) hoặc khai thác bằng tay, nhằm tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường bền vững. Dự báo, năm 2025 sẽ không phải là năm bùng nổ về khối lượng nhập khẩu cá ngừ toàn cầu, nhưng lại là năm bản lề cho các thay đổi cấu trúc thị trường quan trọng: nâng cấp sản phẩm, minh bạch chuỗi cung, cạnh tranh chất lượng thay vì giá rẻ đơn thuần. Những quốc gia và doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu bền vững, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, cùng khả năng đa dạng hóa sản phẩm sẽ là những người thắng thế trong cuộc chơi mới này. Với thị trường toàn cầu trị giá hàng tỷ USD, cá ngừ vẫn là mặt hàng chiến lược đầy tiềm năng – nhưng chỉ dành cho những ai dám thay đổi và đi trước xu thế.