Sáng 26/12, tại Nam Định, Bộ NNPTNT phối hợp với UBND tỉnh Nam Định tổ chức hội nghị “Phát triển sản xuất nhuyễn thể và rong biển”. Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nam Định Trần Anh Dũng, Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân chủ trì hội nghị.

Trở thành "mũi nhọn" sau tôm, cá tra... nếu được đầu tư hợp lý

Theo báo cáo của Cục Thủy sản, năm 2024, diễn tích nuôi nhuyễn thể là 57.000ha (tăng 5,5% so với năm 2022, chiếm 90% tỷ trọng diện tích nuôi biển), sản lượng 420.000 tấn (chiếm 56% sản lượng nuôi biển); diện tích trồng rong biển 16.500ha, sản lượng 155.000 tấn. Hiện cả nước có 635 cơ sở sản xuất, ương dưỡng nhuyễn thể. Năm 2024, tổng sản lượng giống nhuyễn thể sản xuất đạt hơn 190 tỷ con. Việt Nam cũng đã thành công trong sản xuất giống nhân tạo một số loài nhuyễn thể quan trọng như: ngao, nghêu, hàu, bào ngư, sò huyết, điệp quạt, trai ngọc, tu hài, ốc nhảy, vẹm xanh.

Các đại biểu trình bày tham luận tại hội nghị “Phát triển sản xuất nhuyễn thể và rong biển”, sáng 26/12. Ảnh: Bình Minh Theo thống kê ở Việt Nam đã ghi nhận được 827 loài rong biển thuộc 4 ngành là rong lam 88 loài; rong đỏ 412 loài; rong nâu 147 loài và rong lục 180 loài. Diện tích nuôi nhuyễn thể trong cả nước là 57 nghìn ha; sản lượng nuôi gần 478 nghìn tấn, tăng 8,4% so với năm 2023. Trong đó, diện tích và sản lượng ngao, nghêu chiếm tỷ lệ lớn nhất. Năng suất nuôi ngao tùy thuộc vào từng vùng sinh thái và có sự khác biệt giữa các địa phương. Cụ thể, năng suất nuôi ngao của Nam Định đạt cao nhất 55 tấn/ha; Thái Bình đạt 40 tấn/ha; các tỉnh từ Ninh Bình đến Quảng Bình đạt 2-8 tấn/ha; đối với khu vực đồng bằng sông Cửu Long đạt từ 7-10 tấn/ha… Các sản phẩm chế biến từ nhuyễn thể khá phong phú, bao gồm: thịt nghêu luộc đông lạnh IQF; nghêu luộc 1 mảnh vỏ; nghêu, ngao nguyên con; cồi điệp đông lạnh; thịt sò đông lạnh; thịt nghêu hộp… được thị trường ưa chuộng. Trong 11 tháng năm 2024, Việt Nam đã đạt giá trị xuất khẩu nghêu/ngao hơn 195 triệu USD, tăng 67% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó 10 tỉnh, thành có sản lượng xuất khẩu nhiều nhất, gồm: Thanh Hóa, Bến Tre, Nam Định, Bình Thuận, Thái Bình, Hải Phòng… Hiện có 36 công ty có sản phẩm nghêu xuất khẩu. Tuy nhiên, hiện nay chất lượng giống thấp, bị suy giảm; mật độ nuôi ngày càng gia tăng dẫn tới phá vỡ quy hoạch nuôi và hiện tượng ngao chết hàng loạt. Chất lượng môi trường nuôi suy giảm do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Thị trường tiêu thụ, giá bán các sản phẩm nhuyễn thể không ổn định. Do ngành trồng rong biển chưa được quy hoạch, thiếu đồng bộ nên sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa xây dựng được chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm; người trồng rong chủ yếu bán sản phẩm thô. Công tác nghiên cứu bệnh và môi trường nuôi chưa theo kịp với đòi hỏi thực tế sản xuất, thậm chí một số bệnh chưa có biện pháp điều trị. Công nghệ thu hoạch, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch cũ nên hiệu quả thấp, hao hụt và chất lượng sản phẩm chưa bảo đảm khiến việc tiêu thụ gặp khó khăn.

Bà Nguyễn Thị Biên, thôn Quang Trung, xã Hoằng Thanh, huyện Hoằng Hóa (tỉnh Thanh Hóa) có diện tích trên 1.000 ha nuôi ngao, sản lượng nuôi trồng và thu mua trên 100.000 tấn ngao thương phẩm, thu lãi 5 tỷ đồng/năm. Ảnh: Hữu Dụng Theo ông Nguyễn Hồ Nguyên, Giám đốc Công ty TNHH Thủy sản Lenger Việt Nam, ngành nuôi nhuyễn thể và trồng rong biển ở Việt Nam đang trên đà phát triển rất mạnh mẽ. Nếu được đầu tư hợp lý, ngành có tiềm năng trở thành mũi nhọn trong lĩnh vực thủy sản, chỉ đứng sau tôm và cá tra. Ông Nguyên chỉ ra một số vấn đề ngành nuôi nhuyễn thể và trồng rong biển đang phải đối mặt như: biến đổi khí hậu, ô nhiễm nguồn nước, suy giảm chất lượng môi trường sống, dịch bệnh, cạnh tranh thị trường gay gắt, chất lượng con giống chưa đảm bảo, giá ngao thiếu ổn định và quy hoạch chưa rõ ràng... Để giải quyết những khó khăn này, ông Nguyên cho rằng, để phát triển biền vững ngành nuôi nhuyễn thể cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp và người nuôi. Còn Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Trần Anh Dũng đề nghị, các các bộ, ngành Trung ương cần tổ chức lại sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng, thúc đẩy nghiên cứu cải tạo chất lượng con giống, góp phần phát triển nghề nuôi nhuyễn thể và rong biển nhanh và bền vững theo hướng nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, nhất là thị trường xuất khẩu.

Góp phần bảo tồn nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, năm 2024, ngành thủy sản đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tổng sản lượng thủy sản đạt khoảng 5,8 triệu tấn; kim ngạch xuất khẩu đạt trên 10 tỷ USD. Riêng sản lượng nhuyễn thể đạt gần 478 nghìn tấn, rong biển đạt 155 nghìn tấn, chiếm gần 80% sản lượng nuôi biển của Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu nhuyễn thể có vỏ 11 tháng năm 2024 đạt 195,268 triệu USD, tăng 67% so với cùng kỳ năm 2023. Đánh giá về tiềm năng nuôi nhuyễn thể và rong biển, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: "Lĩnh vực này không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và sinh kế bền vững cho ngư dân ven biển mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm áp lực khai thác thủy sản. Đồng thời, góp phần phục hồi nguồn lợi thủy sản, giảm xung đột trong công tác bảo vệ tài nguyên biển và thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển thủy sản quốc gia. Đây cũng là giải pháp hỗ trợ trong chống khai thác IUU".

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho hay, thúc đẩy phát triển nuôi nhuyễn thể và rong biển sẽ góp phần giảm cường lực khai thác, bảo tồn nguồn lợi thủy sản và chống khai thác IUU. Ảnh: Bình Minh Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045, Thủ tướng Chính phủ đặt ra mục tiêu tăng sản lượng nuôi trồng thủy sản, đa dạng hóa các đối tượng tiềm năng của Việt Nam; trong đó, sản phẩm nhuyễn thể và rong biển là một trong những đối tượng nuôi có tiềm năng, còn dư địa để phát triển. Vì vậy, Bộ NNPTNT sẽ phối hợp với các tỉnh, thành phố tập trung xây dựng, ban hành các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kỹ thuật, quy trình sản xuất cụ thể đối với hoạt động sản xuất, chất lượng sản phẩm làm cơ sở quản lý, tổ chức sản xuất, kinh doanh các loại nhuyễn thể, rong tảo biển. Tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách về đầu tư, tín dụng hỗ trợ các tổ chức, cá nhân sản xuất giống, thức ăn nuôi trồng, chế biến thủy sản. Tập trung quy hoạch và hình thành, phát triển các vùng nuôi nhuyễn thể, trồng rong biển tập trung theo hướng chuyên canh và quy mô đủ lớn, bảo đảm chất lượng. Tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị để gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ. Tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác chia sẻ kinh nghiệm và chuyển giao khoa học công nghệ trong lĩnh vực sản xuất giống, nuôi trồng, điều trị bệnh, thu hoạch và chế biến. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị các tỉnh, thành phố rà soát, đánh giá tiềm năng, lợi thế, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển các vùng sản xuất, cơ sở chế biến. Chủ động bố trí nguồn lực để tổ chức triển khai kiểm soát chất lượng con nuôi nhuyễn thể; xây dựng, triển khai các dự án, mô hình phát triển nhuyễn thể, rong tảo biển phù hợp với thực tiễn tại địa phương; thực hiện tốt công tác quản lý điều kiện sản xuất, chất lượng an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật. Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân cho hay, hiện nay, nhu cầu tiêu thụ nhuyễn thể và rong biển đang rất lớn, tuy nhiên điều kiện sản xuất vẫn còn hạn chế. Nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, ông cho rằng cần quy hoạch và tổ chức lại ngành hàng một cách bài bản, tránh tình trạng phát triển tự phát. "Tại Vân Đồn, việc kết hợp nuôi rong biển với hàu đã cải thiệ🦹n môi trường sống và mang lại sinh kế ổn định cho người dân. Vùng đệm trồng rong không chỉ bảo vệ bãi nghêu mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Đề án nuôi biển hiện đ🌳ã được triển khai, trong đó rong biển là đối tượng ưu tiên nhờ chi phí đầu tư thấp, an toàn và nhu cầu thị trường lớn", ông Luân chia sẻ. Nguồn: