Từng chia tay mảng thức ăn cho cá để dồn lực cho cá tra và collagen

Năm 2021 đánh dấu sự trở lại của Vĩnh Hoàn đối với mảng thức ăn thuỷ sản khi khởi công xây dựng nhà máy thức ăn thủy sản Feed One với tổng vốn đầu tư 800 tỷ đồng, công suất 400.000 tấn thức ăn/năm.  Đây cũng từng là mảng giúp Vĩnh Hoàn giảm đáng kể chi phí nuôi cá tra nhưng rồi công ty cũng phải nói lời chia tay sau 6 năm gắn bó. Quay trở lại năm 2008, Vĩnh Hoàn nhận thấy chi phí thức ăn cho cá chiếm tới 70% giá thành sản phẩm, do đó, công ty quyết định thành lập Vĩnh Hoàn 1. Nhà máy này chuyên sản xuất thức ăn thuỷ sản, giúp Vĩnh Hoàn tự chủ được đầu vào, hoàn thiện mô hình chăn nuôi - chế biến khép kín và giảm giá thành. Đồng thời, biên lợi nhuận cũng cải thiện đáng kể khi có nhà máy thức ăn nuôi cá.

Biên lợi nhuận gộp của Vĩnh Hoàn giai đoạn 2007 - 2014. H.Mĩ tổng hợp từ BCTC, BCTN của Vĩnh Hoàn

Thế nhưng cuối năm 2014, Vĩnh Hoàn bất ngờ lên tiếng “sang tay” nhà máy thức ăn thuỷ sản này cho đối tác Philippines là Pilmico International với giá 414 tỷ đồng.  Lý giải cho quyết định này bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch HĐQT CTCP Vĩnh Hoàn cho rằng thời điểm hiện tại (năm 2014) thị trường thức ăn chăn nuôi không còn chỗ đứng cho những công ty non kinh nghiệm và Vĩnh Hoàn muốn tập trung vào mảng kinh doanh cốt lõi là nuôi, chế biến và xuất khẩu cá tra cộng với tập trung đầu tư cho dự án collagen.  “Ðối tác Philippines có hàng chục năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi. Còn Vĩnh Hoàn thì không thể đầu tư nghiên cứu thêm ở mảng này. Bán nhà máy cho họ, công ty cũng giảm rủi ro khi phải cạnh tranh giá với quá nhiều đối thủ như hiện nay”, bà giải thích.  Đồng thời với việc bán nhà máy Vĩnh Hoàn 1, công ty kỳ vọng mua giá thức ăn từ đối tác với giá thấp hơn.  Dẫu sao, việc bán nhà máy thức ăn cũng Vĩnh Hoàn thu về khoản lợi nhuận “kha khá” khi vốn đầu tư ban đầu cho nhà máy chỉ vỏn vẹn khoảng 70 tỷ đồng.  Cùng thời điểm, Vĩnh Hoàn cũng bán luôn cả mảng gạo để tập trung cho cốt lõi là con cá tra.

Lần quay trở lại này, Vĩnh Hoàn kỳ vọng điều gì?

Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông 2022 diễn ra hồi giữa tháng 4, bà Khanh cho biết năm nay Vĩnh Hoàn sẽ cho ra lô hàng đầu tiên từ nhà máy Feed One. Công suất ban đầu của nhà máy là 350.000 tấn/năm (trong số tổng công suất dự kiến là 400.000 tấn/năm). Một số cổ đông đặt dấu hỏi hoài nghi về việc tại sao biên lợi nhuận mảng này không cao nhưng Vĩnh Hoàn vẫn làm? Và lần quay trở lại với thức ăn thuỷ sản này này, Vĩnh Hoàn kỳ vọng điều gì? Theo người đứng đầu Vĩnh Hoàn, trước giờ người ta vẫn nhìn con cá tra ở mảng chế biến nhưng còn một mảng rất lớn có tiềm năng đột phá mà các doanh nghiệp vẫn chưa quan tâm là thức ăn nuôi cá.  “Đối với nhà đầu tư có thể biên lợi nhuận mảng thức ăn thuỷ sản thấp nhưng với góc độ là người sản xuất, Vĩnh Hoàn coi đây là bước đi chiến lược vì hiện tại giá thức ăn đang rất cao và thiếu nguồn cung. Trong khi đó, thức ăn lại cấu thành tới 70% chi phí giá thành sản xuất”, bà Khanh nói. 

Trong năm 2021, biên lợi nhuận gộp của Vĩnh Hoàn là 21% với doanh thu chính đến từ cá tra phi lê.  Vĩnh Hoàn cho rằng trong thời gian tới còn ít nhất 50% không gian để phát triển biên lợi nhuận của mảng cá tra. Trong đó mảng thức ăn chăn nuôi nằm trong chiến lược dài hơi từng 5 năm một của công ty để cải thiện biên lợi nhuận. Thời gian qua việc đứt gãy chuỗi ứng gây ra bởi COVID-19 và căng thẳng giữa Nga - Ukraine khiến giá nguyên liệu đầu vào để sản xuất thức ăn chăn nuôi liên tục tăng mạnh. Điều này kéo giá thức ăn thành phẩm có thời điểm tăng tới khoảng 35%.  Do đó, khâu mở rộng của chuỗi nuôi trồng thủy sản là sản xuất thức ăn cho cá được kỳ vọng cũng sẽ mang lại hiệu quả nhất là trong bối cảnh năm nay công ty nâng diện tích vùng nuôi thêm 100 - 150 ha để đạt tỷ lệ tự chủ nguyên liệu cá tra lên đến 70%, đóng góp đáng kể và lợi nhuận của toàn tập đoàn bắt đầu từ năm 2022.  “Hiện tại, mảng thức ăn cho cá có 2 vấn đề lớn mà chưa giải quyết được là dinh dưỡng và cách thức quản lý thức ăn để đảm bảo môi trường nuôi cá. Nếu môi trường bẩn thì ảnh hưởng đến chất lượng con cá. Chúng tôi đã làm rất nhiều thực nghiệm và đây sẽ là nhà máy thức ăn cho cá hiện đại nhất Việt Nam”, bà Khanh cho biết.  Với dự án Feed One, Vĩnh Hoàn đặt tham vọng có thể đưa vắc xin vào thức ăn để con cá tra có sức đề kháng tốt ngay từ khi còn nhỏ, nâng cao tỷ lệ sống.  Đồng thời việc tự chủ sản xuất thức ăn giúp công ty kiểm soát được hàm lượng dinh dưỡng cho cá từ đó nâng chất lượng thịt và tiến tới việc đưa con cá tra lên bàn Sushi. 

  "Nếu một ngày cá tra được bày lên bàn Sushi, thì lúc đó Vĩnh Hoàn có thể vỗ ngực xưng tên đã đạt đến đỉnh cao của ngành. Có cổ đông nước ngoài từng hỏi chúng tôi là có thể nuôi cá tra làm sao thịt có hương xoài không? Đương nhiên là được, phục thuộc vào thức ăn, quan trong giá bán là bao nhiêu thôi”, bà Khanh chia sẻ. Hiện tại Vĩnh Hoàn đang tìm đối tác nước ngoài để cùng phát triển mảng thức ăn nuôi cá.

Bảo Ngọc