Hoàn cảnh ĐBSCL trong 2 tháng qua như mỗi tỉnh là một ốc đảo, một pháo đài. Khẩu hiệu quyết tâm phòng chống dịch chặt ngoài, chắc trong thì thực tế cho thấy đã trở thành cứng ngoài, cứng trong. Cứng ngoài khiến lưu thông bị ùn tắc. Cứng trong khiến không ít DN phải đóng cửa. Cứng ngoài còn gây nỗi khổ cho các chuỗi sản phẩm nào trải dài trong nhiều tỉnh, khiến đứt gãy, thiệt hại không nhỏ. Điển hình là chuỗi giá trị cá tra. Chưa dừng ở đó, trong pháo đài lớn, có pháo đài nhỏ cấp huy๊ện thị, thậm chí cấp xã phường, là cứng trong.

Việc này làm gãy chuỗi cung ứng hàng hoá, dẫn đến nơi sản xuất ứ đọng, nơi tiêu thụ khan hàng. Các pháo đài nhỏ này cũng làm hạn chế lao động đi lại sản xuất nông nghiệp lẫn sản xuất công nghiệp dù các điểm đến không xa nơi cư ngụ và cung đường vẫn còn an toàn với dịch. Hậu quả các DN chỉ có vài chục phần trăm lao động, dây chuyền sản xuất tổ chức lại chắp vá, năng suất và hiệu suất thấp, cho nên sản xuất “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường 2 điểm đến” là chuyện chẳng phải đừng để duy trì chuỗi sản xuất và cung ứng hơn là hiệu quả.  Hệ luỵ chung là nhu cầu gói an𝓰 sinh tăng mạnh, là tiếng kêu cứu tha thiết của DN ngày càng khẩn trương; là các chuỗi sản xuất, cung ứng càng lúc càng bị tổn thương hơn, dẫn đến gãy đổ; là số DN hụt hơi ngày càng nhiều và cuối cùng là nền kinh tế sẽ bị t&ꦡaacute;c động tiêu cực không nhỏ, trong đó cơ cả lòng tin của khối DN đầu tư của nước ngoài.

Vì sao nhiều lãnh đạo địa phương lại quá coi trọng, gần như tuyệt đối công tác phòng chống dịch và coi nhẹ mục tiêu kép, thậm chí coi các DN như là một công cụ đơn giản, bỏ đi và làm mới mấy hồ🐎i, không quan trọng.

Câu hỏi n&agrꦅave;y là điều nhức nhối đã xảy ra nhưng rất tiếc vẫn đang xảy ra. Thí dụ như hôm Chủ nhật (ngày 26/9/2021), Thủ tướng Chính phủ họp trực tuyến cả nước bàn kế sách mở cửa nền kinh tế, trong đó Bộ trưởng Bộ GTVT phản ảnh địa phương cứ ra văn bản theo suy nghĩ chủ quan của mình, chỉ để hi vọng làm tốt cho địa phương mình mà không chú ý trách nhiệm chung cùng Chính phủ, thì chiều hôm đó Chủ ꦺtịch UBND tỉnh Bến Tre ban hành văn bản số 5819/UBND-KGVX ngày 26/9/2021, thông báo lái xe đường dài vào tỉnh phải có giấy test PCR còn hiệu lực, còn giấy test nhanh hoặc chứng nhận đã tiêm vaccine hai mũi không quan tâm.

Thông báo trên có hiệu lực ngay hôm sau, làm sao các lái xe trên đường tới trở tay kịp. Ít ra cũng cho một ngày để chuẩn bị, còn “đánh úp” kiểu này chẳng khác nào đuổi không cho vào! Test PCR ngày sau mới có giấy, há lẽ, mọi lái xe phải nghỉ một ngày và đi làm trên cung đoạn tối đa hai ngày. Cái áo hẹp đó khó vừa cho số đông. Có lẽ bị phảnꦍ ứng quá, Chủ tịch phân trần là do cấp thừa hành hiểu sai, luồng xanh vẫn sử dụng giấy test nhanh như cũ!

Vì sao có cảnh phản cảm này và vì sao không chấm dứt dù DN và người dân đã phản ảnh liên tục? Họ không lương tâm, vô đạo đức trước phải trái; họ kh&o꧙circ;ng vô cảm trước bức xúc sống còn của bao DN và các hộ sản xuất mà là do họ quá mẫn cán trước nhiệm vụ được giao. Nhiệm vụ được giao của họ là phòng chống dịch và họ có thêm thượng phương bảo kiếm là “các địa phương tuỳ hoàn cảnh cụ thể mà vận dụng giải pháp cho mình”.

Họ xem phòng chống dịch là giữ được sức khoẻ, tính mạng của người dân. Bằng mọi giải pháp họ đạt được mục tiêu đó, sau đó, dịch qua, trên “hậu quả chiến trường” họ tái phục hồi! Thực tế không thể chối bỏ đây là một cách nhìn của một s♎ố lãnh đạo địa phương về thực thi trách nhiệm trên giao.

Đâu nghe Chính phủ xử lý các địa phương “tích cực đoan” này nên ít nhiều có lây lan tâm lý đầy tính vị kỷ này. Sau này khi thấy tác hại vô cùng của pháo đài tỉnh, Thủ tướng đã công bố lấy xã phường làm pháo đài chống dịch. Xã phường làm pháo đà🎀;i có nghĩa là cô lập không gian bị dịch về phạm vi nhỏ nhất nhưng vẫn kiểm soát tốt. Một xã phường nào đó có dịch, chỉ cần cô lập không gian mỗi chiều khoảng cây số là qua an toàn. Xã phường có nhiều ổ dịch thì mới xác định xã phường đó vùng đỏ và phong toả cứng. Cách điều hành này sẽ còn ít nhiều không gian an toàn để tạo thuận lợi lưu thông và đi lại có kiểm soát theo quy định.

Như vậy lãnh đạo địa phương vẫn hoàn thành công tác phòng chống dịch nhưng chắc chắn sẽ♏ vất vả hơn, ít nhiều có rủi ro hơn. Bù lại, các lĩnh vực hoạt động trong đời sống sẽ được duy trì trong một khuôn khổ nào đó, sẽ có nền tảng vững hơn khi trở lại bình thường mới.

Lấy Sóc Trăng dẫn chứng, sau 4 tuần phong toả cứng từ giữa tháng 7 đến giữa tháng 8, Ban chỉ đạo tỉnh ra quyết sách phòng chống dịch mới, vận dụng Chỉ thị 16 linh hoạt, lấy xã phườn🦂g làm phòng tuyến, một hình thức giống như chỉ đạo của Thủ tướng sau này. Song song, tỉnh chỉ đạo Ban Quản lý các Khu Công nghiệp đồng hành cùng các DN coi trọng công tác kiểm soát y tế trong DN và các DN tự chủ việc này qua sư tập huấn của CDC tỉnh. Từ tháng 6 Ban chỉ đạo tỉnh đã cho lái xe đường dài là đối tương ưu tiên tiêm vaccine, sớm nhất nước. Kết quả, Sóc Trăng thu hoạch và tiêu thụ ổn thoả 140.000 hecta lúa hè thu, là không có ao tôm nào bị hư hao vì khó vận chuyển tiêu thụ. Hạt lúa và con tôm là hai thế mạnh của Sóc Trăng.

Cũng nói cho rõ, từ giữa tháng 8 khi có quyết sách ph&ogrꩲave;ng chống dịch mới, chục DN chế biến tôm ở Sóc Trăng đã gánh tiêu thụ tôm rất nhiều từ các ao tôm nhiều tỉnh bạn, là trụ đỡ ngành tôm lúc khó khăn nhất. Nêu tên Sóc Trăng không là ý định khen chê, muốn nói cuộc sống vốn vô cùng phong phú, trên mỗi vị trí và nhiệm vụ của mình, là lãnh đạo không nên cứng nhắc, bởi cái gì làm có lợi cho đất nước, nhân dân thì phải làm. Việc tốn thời gian tính toán sắp xếp phối hợp thực thi cùng lúc nhiệm vụ kép trong khả năng, hoàn cảnh cho phép là lương tâm, là đạo đức, là sự chung tay thực sự cùng cả nước, là góp phần gánh bớt bao🔯 lo toan từ Chính phủ. Không việc gì là không thể, chỉ có quá suy nghĩ cho cái ghế của mình mới biện dẫn “tôi làm vậy là phù hợp chỉ đạo từ trên”.

Năm tháng đi qua, nỗi đau ở lại lâu hơn. Bao DN muốn trở lại bình thường đâu phải dễ. Bao thiệt hại từ sự &ld༺quo;mẫn cán” khiến bao người, bao DN rơi vào khó khăn, thậm chí bế tắc. Tất cả đổ đầu con virus thôi. Ai cũng biết lòng tin là thứ khó phục hồi nhất!!!...

Sóc Trăng, ngày 27/9/2021

TS. Hồ Quốc Lực - Nguyên Chủ tịch VASEP, Chủ tịch HĐQT FIMEX VN