Làn sóng thuế quan: Trump lật kèo gây sốc thị trường

Tuy nhiên, Trung Quốc không được hưởng sự khoan nhượng này. Thay vào đó, Trump đẩy thuế quan áp lên hàng hóa Trung Quốc lên 125%, đưa tổng mức thuế Mỹ áp lên quốc gia này chạm ngưỡng 145%. Đáp lại, Trung Quốc phản pháo với mức thuế 131% lên hàng hóa Mỹ, biến cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới thành một màn đối đầu không khoan nhượng. Sự thay đổi chóng mặt này được công bố trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng, nhưng không phải không có rối loạn. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent ban đầu trả lời một phóng viên rằng mức thuế 10% sẽ áp dụng cho Canada, khiến thị trường lập tức hoảng loạn. Các nhà cung cấp tôm hùm và cua tuyết Canada lo ngại sản phẩm của họ sẽ mất lợi thế cạnh tranh tại Mỹ. Chỉ một giờ sau, Nhà Trắng đính chính rằng Canada và Mexico vẫn được miễn thuế, nhưng sự nhầm lẫn đã phơi bày một thực tế: chính sách thương mại của Trump đang khiến thị trường quay cuồng. Jason Huffman, biên tập viên phụ trách châu Mỹ của Undercurrent News, ví tình hình như một trò chơi thuế quan "lên rồi xuống, qua rồi lại", giống như một trận đấu hoạt hình giữa Bugs Bunny và Daffy Duck. Đối với ngành hải sản – một lĩnh vực phụ thuộc lớn vào thương mại quốc tế – những biến động này không chỉ là tin tức, mà là một cơn bão thực sự. Podcast Catch the Current của Undercurrent News, với sự tham gia của các chuyên gia Amanda Buckle, Lorin Castiglione, Jason Huffman, Cliff White và Gary Morrison, đã mang đến góc nhìn sống động về sự hỗn loạn này. Họ không chỉ phân tích các con số mà còn phản ánh tâm trạng của ngành: vừa lo lắng trước bất ổn, vừa cố gắng tìm chút hài hước để vượt qua. Huffman mô tả cuộc chiến thuế quan Mỹ-Trung như trò chơi đuổi bắt giữa hai chiếc xe không ai chịu nhường đường, với nguy cơ dẫn đến "hủy diệt lẫn nhau". Trong khi đó, các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ và Đài Loan tạm thời thở phào khi thuế quan giảm từ mức cao – như 46% với Việt Nam – xuống còn 10% trong 90 ngày. Nhưng như các chuyên gia nhấn mạnh, sự tạm dừng này không đồng nghĩa với ổn định, mà chỉ là một khoảng lặng trước những diễn biến khó lường tiếp theo.

Ngành thủy sản lao đao: Ai được, ai mất?

Ngành hải sản, vốn đã quen với những biến động của thị trường, giờ đây phải đối mặt với một thách thức chưa từng có. Với Trung Quốc, các mức thuế qua lại đã gần như bóp nghẹt dòng chảy thương mại. Thuế quan Mỹ ở mức 145% và Trung Quốc ở mức 131% khiến giá các sản phẩm như cá rô phi từ Trung Quốc tăng mạnh, trong khi hải sản Mỹ xuất sang Trung Quốc cũng chịu chi phí đắt đỏ. Việt Nam, một trong những nhà cung cấp cá tra và tôm lớn nhất cho Mỹ, được hưởng lợi ngắn hạn từ mức thuế 10%, nhưng thị trường vẫn bất an. Lorin Castiglione, người phụ trách báo cáo giá cả của Undercurrent News, ghi nhận rằng giá cá tra đang tăng do nguồn cung nguyên liệu khan hiếm, dự kiến kéo dài đến tháng 6/2025, cộng thêm áp lực từ thuế quan. Các quốc gia châu Á khác như Thái Lan, Ấn Độ và Đài Loan cũng ở vị trí tương tự, nhưng họ mất đi lợi thế cạnh tranh khi các đối thủ khác cũng được áp mức thuế thấp hơn. Canada, nhờ USMCA, củng cố vị thế với tôm hùm và cua tuyết. Castiglione cho biết nhiều khách hàng Mỹ đã chuyển sang nguồn cung Canada để tránh chi phí thuế quan, giúp quốc gia này duy trì lợi thế. Trong khi đó, thị trường cá hồi chứng kiến sự cân bằng mới. Na Uy, trước đây chịu thuế 15%, và Chile, chịu thuế 10%, giờ cùng mức 10% trong 90 ngày. Tuy nhiên, giá cá hồi biến động khó lường do nguồn cung dồi dào, nhu cầu giảm nhẹ sau Mùa Chay, và chi phí tăng từ tác động gián tiếp của thuế quan. Chile còn đối mặt với tuần sản xuất ngắn hơn trước Lễ Phục sinh, làm nguồn cung thắt chặt thêm. Tại Mỹ, ngành tôm nội địa – đặc biệt ở Alabama và Louisiana – vẫn lạc quan. Đại diện từ Southern Shrimp Alliance chia sẻ với Cliff White rằng các mức thuế quan bảo hộ giúp họ cạnh tranh với đối thủ nước ngoài, vốn bị cáo buộc được trợ cấp và không tuân thủ tiêu chuẩn lao động hay môi trường. Tuy nhiên, khi thuế quan toàn cầu giảm xuống 10%, lợi thế này bị thu hẹp phần nào. Giá nguyên liệu tăng do chi phí nhập khẩu cao hơn cũng khiến các nhà sản xuất lo ngại, nhưng họ vẫn hy vọng giữ vững thị phần. Một ngư dân Alabama bày tỏ: "Chúng tôi không mơ quay về thời hoàng kim những năm 70 hay 80, chỉ muốn bảo vệ những gì đang có trước nguy cơ bị xóa sổ bởi hàng nhập khẩu giá rẻ." Những lời này phản ánh tâm thế vừa kiên cường vừa mong manh của ngành hải sản Mỹ.

Bất ổn và giải pháp nào cho ngành?

༒ Vấn đề lớn nhất của ngành thủy sản hiện nay không chỉ là các con số thuế quan, mà là sự không chắc chắn. Các nhà nhập khẩu lo ngại việc mua hàng giá cao hôm nay có thể dẫn đến lỗ nếu thuế quan đột ngột giảm vào ngày mai. Trên thị trường bán buôn, người mua đổ xô tích trữ ngay khi thuế quan được c♛ông bố, còn người bán bảo vệ hàng tồn kho và ưu tiên khách hàng hiện tại thay vì mở rộng. Với tôm hùm, đã có một đợt bán tháo lớn do lượng tồn kho vượt dự đoán, cộng thêm nhu cầu thanh khoản trước mùa đánh bắt mới. Những động thái này cho thấy tâm lý thận trọng của thị trường khi không ai đoán được bước đi tiếp theo của Trump. Chiến lược thuế quan của Trump dường như là một canh bạc lớn nhằm ép các quốc gia đàm phán song phương. Khoảng "tạm dừng" 90 ngày tạo áp lực để các nước như Nhật Bản hay Việt Nam nhanh chóng đạt thỏa thuận. Theo White, đã có 75 quốc gia bắt đầu thương lượng, với những ai hành động sớm thường nhận được ưu đãi tốt hơn. Nhưng với Trung Quốc, khả năng hòa giải trong ngắn hạn là rất thấp, khiến cuộc chiến thuế quan tiếp tục leo thang. Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp thủy sản phải học cách xoay chuyển nhanh. White nhận xét: "Những người chiến thắng là những công ty có thể thích nghi nhanh chóng, vì không ai thực sự thắng khi bất ổn bao trùm." Đối với những người mới trong ngành, tình hình hiện tại có thể gây choáng ngợp. Đội ngũ Catch the Current khuyên rằng cập nhật thông tin là chìa khóa để tồn tại. Họ đùa rằng nên chuẩn bị khăn giấy cho những ngày căng thẳng, nhưng đằng sau sự hài hước là một thông điệp nghiêm túc: thị trường đang thay đổi từng ngày, và chỉ những ai nắm bắt kịp thời mới trụ vững. Trong 90 ngày tới, mọi thứ có thể đảo lộn thêm lần nữa. Với ngành hải sản Mỹ, đây là thời điểm vừa nguy hiểm vừa đầy cơ hội, nơi những chiếc thuyền ở Alabama và các nhà máy ở Việt Nam đều đang chờ xem ván cờ thương mại của Trump sẽ dẫn họ đến đâu.