Những tiêu chuẩn sản phẩm cá Tra (Swai):

Vào bất cứ siêu thị Walmart nào bạn có thể dễ dàng tìm thấy sản phẩm cá Swai tại khu bày hàng seafood đông lạnh. Qui cách chung của sản phẩm này là fillet thịt trắng (white meat), cấp đông rời (IQF) [3], vanh gọt đẹp (well trimming), không xương (boneless), không da (skinless), không phần vè bụng (belly flap off), gọt sạch thịt đỏ (red meat off). Độ ẩm và muối (Moisture and salt - STPP)[4]: 10% max. Tỷ lệ mạ băng bảo quản (glazing) không quá 10% max. Walmart chỉ ghỉ tên thương mại là “Swai”, kèm tên khoa học trên sản phẩm là Pangasianodon hypophthalmus.

Có lần mấy người bạn hỏi tôi: “Nghe nói Việt Nam xuất cá Basa (Tra) qua Mỹ nhiều lắm, nhưng tại sao chúng tôi không thấy họ bán trong những siêu thị lớn của Mỹ mà chỉ thấy bán ở các chợ người Việt thôi?” Tôi trả lời: “Bạn hãy vào các siêu thị Walmart thấy nhãn hiệu Swai, đó chính là cá Tra của Việt Nam đấy”. “Thật vậy sao! Swai fillet thì tôi thấy họ bán nhiều ở các chợ Mỹ, nhưng không biết rõ là cá gì?”, anh bạn tôi ngạc nhiên, thích thú thốt lên. Quả thật, nhiều người vẫn chưa biết “Swai” chính là sản phẩm cá Tra của Việt Nam. Thật ra, tên gọi này đã được FDA qui định từ năm 2005. Về kích cỡ (size), trọng lượng mỗi miếng fillet 120-170g (4-6oz), hoặc 170-220g (6-8oz). Đóng gói túi hút chân không (vacuum), có zip kéo. Trên bao bì luôn ghi rõ: Giá trị dinh dưỡng (Nutrition facts); Thành phần (Ingredients); và Hướng dẫn sử dụng (Instructions)

Tác giả với sản phẩm Swai fillet (trái) - Khu bán hàng đông lạnh Swai fillet ( phải) với khẩu hiệu: “Chúng tôi tự hào mang lại chất lượng cao, nguồn gốc hải sản bền vững” (Ảnh: của tác giả)

Tất cả mẫu thiết kế bao bì do các công ty thành viên Walmart cung cấp. Cơ sở sản xuất các loại bao bì đóng gói này (thùng carton, túi PE, PA), cũng phải phải có giấy chứng nhận quốc tế đạt các tiêu chuẩn của Walmart về chất lượng vật liệu và trách nhiệm xã hội (GFSI)[5]. Trong thời gian đầu, do chưa có cơ sở sản xuất bao bì nào trong nước có đủ các giấy chứng nhận trên, nên DN phải nhập từ nước ngoài (Hongkong, Thailand). Bạn sẽ không bao giờ tìm thấy thông tin gì về tên nhà máy sản xuất mà chỉ thấy các ký hiệu như: Establishment No.: DLxxx [6]. Lot No./ Shipping mark: VNxxxx, và một dòng chữ nhỏ “Product of Vietnam” (sản phẩm của Việt Nam) mà thôi. Theo tôi, có lẽ họ muốn bảo mật thông tin về nguồn cung cấp sản phẩm riêng của họ. Về truy xuất nguồn gốc (tracibility), tất cả nguyên vật liệu phải được truy xuất nguồn gốc xuất xứ, bao gồm: qui trình sản xuất thức ăn nuôi cá, nguyên liệu làm thức ăn, trại sản xuất con giống, quản lý trang trại nuôi, đều phải có giấy chứng nhận BAP [7]. Logo này phải được in trên bao bì sản phẩm. Để thuận tiện cho việc đạt chứng nhận BAP, DN cần có vùng nuôi riêng, quy mô tương đối lớn để tự cung cấp khép kín nguyên liệu cá sống cho mình (ít nhất 70%), giảm việc thu mua của nông dân không rõ nguồn gốc. Việc đánh giá BAP phải do tổ chức quốc tế thực hiện (SGS) và họ sẽ đánh giá định kỳ hàng năm theo yêu cầu Walmart. Nguyên liệu phải được kiểm tra nội bộ trước, không bị dịch bệnh, ký sinh, và ngừng cho cá ăn 24h trước khi thu hoạch đưa vào nhà máy. Cá nguyên liệu khi đưa nhà máy phải còn sống, loại bỏ ngay những cá bị chết.  

Logo chứng nhận BAP và dòng chữ “Hãy tìm những nhãn này” (Look for these labels) được ghi trên tủ bày hàng thủy hải sản đông lạnh trong siêu thị Walmart (Ảnh: của tác giả)